Biyografi

Adam Smith Kimdir?

Yaygın olarak “kapitalizmin İncil’i” olarak kabul edilen kitabın yazarı Adam Smith (1723–1790), modern ekonomi teorisine öncülük eden İskoç bir filozof ve ekonomistti. David Hume ve Benjamin Franklin gibi figürlerin çağdaşı olan Smith’in etkisi, sonraki iki yüzyılın neredeyse tüm büyük filozoflara ve ekonomistlere kadar uzanacaktı.

ADAM SMITH (16 Haziran 1723 – 17 Temmuz 1790) İskoç ekonomist ve filozof.

Adam Smith

Ana Başarılar

Ahlaki Duygular Teorisi” ve  “Ulusların Zenginliğinin Doğası ve Sebepleri Üzerine Bir Araştırma” adlı devrimsel niteliğe sahip olan iki kitap yazdı. İkincisi serbest piyasa kapitalizminin “Market”i olarak tabir edilen olgunun kesin metni olarak kabul edilir.

Çağdaşlarından önde gelen bazı figürlerin, -David Hume, Benjamin Franklin ve François Quesnay gibi- muhabiri olarak çalışmıştır.

Batı kapitalizminin oluşumunda birincil etki ve Karl Marx ve John Maynard Keynes gibi figürlerin erken ilham kaynağıdır.

Erken Dönem

İskoçya’da dul Margaret Douglas’ın çocuğu olarak dünyaya gelen Adam Smith’in erken yıllarının büyük bir çoğunluğu tarihin derinliğine karışmış durumda. On dört yaşında, ahlak felsefesi okuyacağı Glasgow Üniversitesi’ne gönderildi. O dönemde Glasgow, Smith’in daha sonra büyük katkı sağlayacağı 18. yüzyıl entelektüel hareketi olan “İskoç Devrimi” nin merkeziydi. Glasgow’dan 1740’ta mezun oldu ve hemen Oxford’a gitti ve burada David Hume’un sözde “ateist” felsefesine verdiği destek için muhalefetle karşılaştı.

Oxford’da artan sorunlarla karşılaşan Smith, Edinburgh’a geri döndü ve burada iki yıl sonra 1748’de Hume’un da dikkatini çekecek olan bir dizi halka açık konferansa başladı. Smith’in idolü Hume, kısa sürede onun en yakın arkadaşlarından biri haline geldi (ki bu ömür boyu sürecek bir arkadaşlıktı) ve Hume’un desteğiyle Smith, Glasgow Üniversitesi’nde mantık profesörü olarak atandı, ancak bir yıl sonra ahlak felsefesine geçmeyi tercih etti.

Adam Smith

Öğretim Yılları

1759’da Smith, iki büyük metninden ilkini, Ahlaki Duygular Teorisi’ni yayınladı. Duyguların temel amacı, insanın ahlaki görevini eleştirel bir şekilde incelemekti. Buna ek olarak bu fikri Hume ile Smith’in kendi öğretmeni Frances Hutchison tarafından benimsenen fikirlerin üzerine inşa etmek istiyordu. Metin büyük ölçüde başarılı oldu ve Smith’i felsefe dünyasında uluslararası bir üne kavuşturdu. Kendi başına önemli bir çalışma olmasının yanı sıra, Ahlaki Duygular Teorisi, hem Smith’i hem de gelecek yıllarda onu takip edecekleri motive edecek ahlaki fikirlerin çoğunu oluşturduğu için önemli bir çalışmaydı.

Yayının başarısıyla gelen şöhretin ardından Smith, genç Buccleuch Dükü Henry Scott’ın özel öğretmeni olarak yüksek ücretli bir pozisyon elde etti. Glasgow’daki görevinden istifa etti ve Fransa’ya bir geziye çıktı. Bu sırada François Quesnay ile diğer önde gelen Fransız ekonomi teorisyenleri ile tanıştı ve Londra Kraliyet Cemiyeti’ne alındı. Yolculuk, Scott’ın küçük erkek kardeşi Paris’te öldüğünde sona erdi ve bundan sonra Smith, Kirkcaldy’deki evine dönmekte özgür kaldı.

Sonraki Yıllar

Smith’in hayatının sonraki on yılı sessizce ikinci ve son büyük işi üzerinde çalışarak geçti: 1776’da yayınlanan “An Inquiry Into The Inquiry Into The Wealth of the Nations of Nations” yani “Ulusların Zenginliğinin Doğası ve Sebepleri Üzerine Bir Araştırma”, öncelikle soyut ahlaki felsefeyle ulusların zenginliği ile ilgilenen ve bir ülkeyi müreffeh yapan şeyin ne olduğu sorusunu derinlemesine araştıran zahmetli bir ekonomik külliyattı. Öte yandan, Ahlaki Duygular Teorisi gibi, Uluslar’ın Zenginliği de Batı dünyasında muazzam bir başarıydı ve bu Smith’in en iyi eseri olarak kabul edildi.

Smith, hayatının son birkaç on yılı boyunca her zaman yakın olduğu annesiyle geçirdi. Ancak Ulusların Zenginliği yayınından sonra elde ettiği şöhretinden yararlanmak konusunda başarısız oldu. Bunun yerine, özel incelemeler üzerinde çalışarak İskoçya’da sessizce yaşadı. Ne yazık ki, Smith bu çalışmalarını ölümünden kısa bir süre önce yaktığı için bunlar zaman içinde kayboldu ve günümüze ulaşmadı. Özellikleri tam olarak bilinmeyen acı verici bir hastalıktan sonra 1790’da öldü. Kütüphanesi, hiç evlenmemiş ve çocuğu olmayan ev arkadaşı Lord Reston’a devredildi.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu